Appreciating Santorini!

Πώς να ξεκινήσει κανείς να γράφει για την Σαντορίνη; Από που να αρχίσει; Που να τελειώσει και πώς διάολε να φτάσεις σε αυτό το τέλος;;;

Σκέψεις, εικόνες, γεύσεις κι αρώματα, ένα συνονθύλευμα αναμνήσεων και συναισθημάτων μου έχουν κάνει το μυαλό σαν τα δαιδαλώδη σοκάκια της Οίας· όλα μπερδεμένα και όλα τους τόσο φωτισμένα από αυτόν τον υπέροχο Ήλιο που λούζει το αιώνιο νησί της Σαντορίνης.

Πέρα από το τουριστικό χαρακτήρα του νησιού, με τις άπειρες γωνίες για selfies και stories, υπάρχει και μια άλλη όψη…μια πιο οινική που υποβοηθούμενη από την αίγλη, την ιστορία και την μοναδικότητα του νησιού παράγει οίνους μοναδικούς και πανάξιους να σταθούν παντού, σε ολόκληρο το παγκόσμιο οινικό στερέωμα.

Σαντορίνη, λοιπόν από μια οινική ματιά…

Ακούστε τώρα τι ιστορία έχει να διηγηθεί το κρασί της Σαντορίνης και γοητευτείτε από αυτήν..!
Είναι ο αρχαιότερος αμπελώνας στην Ευρώπη με περισσότερα από 3,400 χρόνια συνεχούς οινικής κληρονομιάς. Υπάρχουν μέσα στον αμπελώνα της, κάποια κλήματα (Αμπελιές) που έχουν ηλικία που ξεπερνάει τα 200 έτη, ίσως και παραπάνω σε ελάχιστες περιπτώσεις.
Υπεραιωνόβιος αμπελώνας, ε;;; Πρωτάκουστο;;;
Κάπως έτσι, μα έχει και συνέχεια… στις αρχές του προηγούμενου αιώνα ένα αρθρόποδο ημίπτερο ζουζούνι – η φυλλοξήρα (made in USA) – περνάει τον Ατλαντικό και ξεκινάει το φαγοπότι της στα αμπέλια ολόκληρης της Ευρώπης με αποτέλεσμα τον σχεδόν ολοκληρωτικό αφανισμό τους..!
Στην ηφαιστειογενή μας Σαντορίνη δεν περνάνε τέτοια πάρτυ και λόγω εδάφους δεν μας ακούμπησε ούτε ένα αμπελάκι..!

Λόγω του αιγαιοπελαγίτικου κλίματος με τους δυνατούς ανέμους (χειμώνα-καλοκαίρι) και τις σχεδόν 365 μέρες καυτής ηλιοφάνειας, που το καλοκαίρι καψαλίζει ευχάριστα τα λογιών λογιών μπικίνι και όχι μόνο, οι λιγοστοί πλέον αμπελουργοί του νησιού (πραγματικοί καλλιτέχνες) έχουν αναπτύξει ένα μοναδικό σύστημα κλαδέματος που συναντάται μοναχά στην Σαντορίνη μας· αυτό της “Κουλούρας” που είναι ευεργετική για τα αθώα σταφυλάκια μας. Τα προστατεύει με τα πλεγμένα σαν καλάθι κλαδιά της από τους ανέμους, τα βάζει στοργικά κάτω από το πυκνό της φύλλωμα κι ενώ από την μία τα προφυλάσσει από τον καυτό ήλιο μας από την άλλη κρατάει την πρωινή αιγαιοπελαγίτικη υγρασία, παρέχοντας τους ανάσες δροσιάς και ευεξίας!!!
Στο νησί αυτό λοιπόν συναντώνται περίπου 25 λευκές και κόκκινες γηγενείς ποικιλίες.

Στις λευκές ποικιλίες βρίσκουμε τις διάσημες Ασύρτικο, Αθήρι και Αηδάνι ενώ στις ερυθρές βρίσκουμε αυτές του Μαυροτράγανου, της Μανδηλαριάς και του Βουδόματου.
Οι υπόλοιπες – περίπου 20 – χαρακτιρίζονται απλά ως «ξενόλοες» μιας και απαρτίζουν μόνο ελάχιστο ποσοστό των αμπελιών του νησιού.

Στο νησί παράγονται λευκά, κόκκινα, κάποια ροζέ κρασιά, επιλογές από αφρώδη και μυθικά γλυκά κρασιά είτε από ερυθρές είτε από λευκές ποικιλίες.

Η έκταση του σαντορινιού αμπελώνα φθάνει σήμερα στα περίπου 11,000 στρέμματα, με τάσεις συρρίκνωσης (δυστυχώς) λόγω της ολοένα αυξανόμενης τουριστικής ανάπτυξης.
Αυτά τα 11,000 περίπου στρέμματα έχουν μια από τις μικρότερες αποδόσεις, με περίπου 100-250 κιλά ανά στρέμμα όταν σε άλλες περιοχές της Ηπειρωτικής Ελλάδας ανεβαίνουμε στα 800 κιλά ανά στρέμμα!!!

Οπότε, αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε κάτι πάρα πολύ σπάνιο αλλά και συνάμα μοναδικό σε παγκόσμιο επίπεδο…πάρα πολύ ευαίσθητο αλλά και γοητευτικό· πολύ λίγα κρασιά στο κόσμο μπορούν να πουν μια τέτοια ιστορία όπως αυτά της Σαντορίνης και να μην υπολείπονται σε χάρη και προτερήματα.

Αν έπρεπε να κατατάξουμε αυτόν τον θησαυρό μας λοιπόν, προσωπικά θα τον έβαζα σε 5 κατηγορίες απαριθμώντας τες ως εξής:

• Λευκοί οίνοι από Αηδάνι

(ΠΓΕ Κυκλάδες)

Πολύ αρωματικοί, με αρώματα λευκών και κίτρινων καλοκαιρινών φρούτων. Βάλτε στο νου σας βερίκοκα, νεκταρίνια και ροδάκινα, μετά προσθέστε μια πρέζα από αρώματα νυχτολούλουδου και γιασεμιού και είστε πολύ κοντά. Μέτριο σώμα και μέτρια οξύτητα που τα κάνουν αν μη τι άλλο διασκεδαστικά και ευκολόπιοτα.

• Λευκοί οίνοι από Ασύρτικο, Αηδάνι και Αθήρι

(ΠΟΠ Σαντορίνη μίνιμουμ 75% Ασύρτικο, και μετά Αθήρι και Αηδάνι)

Εδώ έχουμε υποκίτρινα κρασιά με αρωματικό χαρακτήρα σαν ελληνικό καλοκαίρι.
Δροσερά λεμόνια, θυμάρια, κάποιες φορές δενδρολίβανο…με νότες θαλασσινού αέρα που ρίχνει την αλισάχνη πάνω σε ηφαιστειογενή βράχια, υψηλές οξύτητες και ελαφρύ σώμα που σε καλούν να τα συνδυάσεις με κυκλαδίτικα τυράκια και φρέσκα όστρακα καθώς και τηγανητές λιχουδιές όπως οι τοματοκεφτέδες με σαντορινιό τοματάκι…

• Λευκοί οίνοι από Ασύρτικο, Αηδάνι και Αθήρι με χρήση βαρελιού

(ΠΟΠ Σαντορίνη μίνιμουμ 75% Ασύρτικο, και μετά ότι θέτε)

Τα λεγόμενα και Νυχτέρια.
Μεγάλη ιστορία, πολλές οι εκδοχές του τι σημαίνει Νυχτέρι. Η τελευταία που άκουσα και με κέρδισε είναι η εξής: Κατά την διάρκεια του τρύγου λοιπόν τα σταφύλια έρχονταν από όλες τις περιοχές του νησιού σε κοφίνια τα οποία είτε κουβαλούσαν με τα χέρια είτε τα φόρτωναν στα γραφικά γαϊδουράκια του νησιού. Αυτή η δουλειά γινόταν όλη μέρα και καθώς έπιανε η νύχτα κάποια τσαμπιά έμεναν στα κοφίνια, όπου με την πίεση του βάρους τους και μόνο οι ρώγες έσπαγαν με τον πρόρωγο χυμό να αρχίσει να στάζει λίγο λίγο στις τότε δεξαμενές που τις λέγανε «Ληνά». Αυτός λοιπόν ο σταφυλοχυμός δεν περίμενε να χαράξει αλλά ξεκίναγε η ζύμωση του με τους τρυγητές του να τον απολαμβάνουν κατ ιδίαν και χωρίς επίβλεψη γονέα…και σερά σερά!!!

Οι ΠΟΠ Σαντορίνες μοιάζουν πιο γεμάτες σε σώμα και πιο πολύπλοκες σε αρώματα, μιας και η επαφή με τα δρύινα βαρέλια τους προσφέρει επιπλέον αρώματα καπνού, ξηρών καρπών και τους δίνει άλλη γοητεία καθώς ανοίγουν και την γκάμα των γευστικών ταιριασμάτων ακόμα και σε αρνάκια σε ξυλόφουρνο, πουλερικά… ακόμα και με λευκές σάλτσες.
Φυσικά και δεν θα πουν όχι και σε μια λιπαρή ψαρούκλα αλλά μην επεκταθούμε περαιτέρω…

• Ερυθροί οίνοι από Μανδηλαριά ή Μαυροτράγανο

(ΠΓΕ Κυκλάδες)

Ας ξεκινήσουμε από την Μανδηλαριά· πολυφυτεμένη σε όλες τις άκρες του αιγαιοπελαγίτικου αμπελώνα, που στην Σαντορίνη δίνει κρασιά με ανοιχτό ρουμπινί χρώμα, αρώματα κόκκινων φρούτων όπως το κεράσι και το σοταρισμένο βατόμουρο, με μέτριο προς ελαφρύ σώμα και ρωμαλέες τανίνες, που σε συνδυασμό με την μέτρια οξύτητα του, σηκώνουν μέχρι και παϊδάκι στην σχάρα.
Το δυσεύρετο και σπάνιο Μαυροτράγανο εκτείνεται στο 3-6% του Σαντορινιού αμπελώνα και χαρακτηρίζεται από αρώματα μαύρων κυρίως φρούτων όπως το δαμάσκηνο, λιγότερο το μύρτιλο, σε πιπεράτο προφίλ μπαχαρικών και νότες δέρματος και καπνού· στο στόμα είναι μέτριας αίσθησης με δυνατές τανίνες αλλά και υψηλή οξύτητα που του δίνουν χαρακτήρα.
Αγαπάει τις κόκκινες σάλτσες, τα βαριά κρέατα, ακόμα και τις καλύτερες κοπές του χασάπη σας.

• Vinsanto “Vino di Santorini”

(ΠΟΠ Σαντορίνη, Ασύρτικο μίνιμουμ 51% και μετά Αθήρι και Αηδάνι)

Εδώ ξεκινάνε τα δύσκολα, μιας και μιλάμε για αδυναμίες…όλοι έχουμε τα αδύναμα σημεία μας! Το δικό μου απλά πίνεται και λέγεται Vinsanto!!!
Παίρνουμε τσαμπιά, τα λιάζουμε για μέρες και νύχτες – όπως περιγράφει και ο Ησίοδος – αυτά χάνουν το νερό από τον χυμό τους, συμπυκνώνονται και μετά τα βάζουν σε παλιά βαρέλια, τις λεγόμενες “Αφούρες” για χρονικό διάστημα όχι λιγότερο από 4 χρόνια.
Εκεί, ξεκουράζονται και εξελίσσονται σε γλυκές αναμνήσεις, όμορφα συναισθήματα και όνειρα για το μέλλον… κεχριμπαρένια χρώματα μέχρι καφέ σκούρο για ορισμένα, αρώματα καραμέλας βουτύρου, κερήθρας, σοκολάτας γάλακτος, καπνού, σταφίδας και ότι άλλο σας έρθει στο νου καθώς το δοκιμάζετε· αφήστε τον εαυτό σας ελεύθερο να ανατρέξει στην βιβλιοθήκη αρωμάτων σας και όπου τον βγάλει.
Το τέλειο για μένα ταίρι του, είναι οι ελαφρώς αλατισμένοι ξηροί καρποί, ιδιαίτερα το αμύγδαλο και η σοκολάτα γάλακτος για τους πιο ζαχαρόπληκτους…ο συνδυασμός του με πούρο είναι μεγάλος γρίφος καθώς υπάρχουν πολλά είδη και δεν μπορώ να πω πως θα σμίξουν γευστικά.

Μπόνους κατηγορία, Σαντορίνη Πρίμιουμ…

Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν oίνοι που συγκεντρώνουν τα καλύτερα συστατικά των κατηγοριών 2 και 3 καθώς υπάρχουν και βαρελάτες εκδοχές τους.
Εδώ έχουμε κρασιά από συγκεκριμένα αμπελοτόπια του νησιού που με αρκετά πειράματα, κόστος και χρόνο, έχουν αποδείξει ότι έχουν ανώτερα χαρακτηριστικά από το υπόλοιπο νησί, είτε λόγω υψομέτρου είτε λόγω προσανατολισμού και άλλων πολλών παραμέτρων.
Παραδείγματα έχουμε αρκετά και καλό είναι να αναφέρουμε ορισμένα που δοκιμάσαμε κατά την διάρκεια της εκδρομής μας στην Σαντορίνη:

• Cuvee Monsigniori 2017 (Κτήμα αργυρού)
• Plethora (Vassaltis Vineyards)
• Pyritis Mega Cuvee 2017 (Artemis Karamolegos Winery)
• Pure Santorini 2013, 2014, 2015, 2016 (Volcanic slopes Vineyard)
• Louroi Platia 2017(Artemis Karamolegos Winery)
• Skytali Barrel 2016 (Hatzidakis winery)
• Papas 2017 (Artemis Karamolegos)
• Gramina Cuvee des Vignerons 2017 (Vassaltis Vineyard)

Σας προκαλώ και σας προσκαλώ να τα δοκιμάσετε και να τα αγαπήσετε όπως εγώ και οι φίλοι μου κάναμε στο υπέροχο νησί της Σαντορίνης.

Το κακό με αυτό το νησί είναι πως ο χρόνος περνάει σε 10πλάσια ταχύτητα από ότι σε άλλες περιοχές και 4 μέρες εκεί μοιάζουν με μισή ώρα…ας είναι!!!
Σημασία έχει να γεμίζουμε όμορφες στιγμές μαζί με αγαπημένους φίλους συζητώντας, ανακαλύπτοντας και ψάχνοντας την Αρετή του Κρασιού.
#WineVirtue λοιπόν και ανυπομονώ για τα επόμενα!!!

Nikos Fradelos
Certified Sommelier

Wine Critic at International Wine and Spirits Competition